Czy może istnieć coś łatwiejszego od pobierania pokarmu z łyżeczki? Wydawałoby się, że nie. Dla niemowlaka każda nowa czynność jest trudna, fascynująca, na miarę sztuczki magicznej. Mój syn miał pięć lub sześć miesięcy, kiedy po raz pierwszy spróbowaliśmy tego cudu techniki i ludzkiej myśli, jakim jest bez wątpienia łyżka. Po błysku w jego oczach domyśliłam się, że czynność ta jednocześnie go onieśmiela i ciekawi. Drugi z serii artykuł poświęcony czynnościom prymarnym będzie dotyczył karmienia łyżeczką.

Dlaczego logopedzi przywiązują wagę do czynności prymarnych?

Czynnością prymarną z pewnością jest jedzenie, a jedzenie to buzia, aparat artykulacyjny, czy bardziej fachowo – przestrzeń ustno-twarzowo-gardłowa. Posiada ona ściśle ze sobą współpracujące elementy. Tak zwane doświadczenia orofacjalne to najczęstsze ruchy narządów, których nasze pociechy doświadczają, zwłaszcza podczas jedzenia, picia i oddychania. To właśnie te aktywności wykorzystują dzieci w trakcie rozwoju fonetycznego. Wszystkie te czynności prymarne, o których wspominam, pozwalają dziecku na utrwalanie ważnych ruchów i pozycji narządów. Łączą się nierozerwalnie z jedzeniem i piciem. Są pretekstem do nauki określonych umiejętności, które przygotowują dziecko do tworzenia określonych cech fonetycznych. Wśród czynnościami związanych z jedzeniem są: ssanie, jedzenie z łyżeczki, picie, odgryzanie, gryzienie i żucie.

Analiza karmienia z łyżeczki

Gdybyśmy prześledzili klatka po klatce czynność jedzenia z łyżki, odkrylibyśmy z pewnością, że nawet proste czynności, w których bierze udział ludzkie ciało, angażują wiele mięśni i są tak naprawdę złożonymi procesami. Podczas karmienia dziecka łyżeczką warto zwrócić szczególną uwagę nie tylko na intensywnie pracującą górną wargę, lecz także na środek języka i jego docisk przy kontakcie z łyżką. Przy karmieniu łyżeczką dziecko kontynuuje naukę zwarcia dwuwargowego – podobnie jak przy ssaniu piersi – z tym, że inaczej przebiega finał tej czynności. Po wyjęciu łyżki dochodzi do pełnego kontaktu dolnej wargi z górną. Usta się w pełni domykają. To jednak nie wszystko. Dzięki kształtowi łyżki wargi muszą ułożyć się w odpowiedni sposób. Wysunąć się i zaokrąglić. Ponadto, docisk środka języka do łyżki prowokuje dziecko do stworzenia z języka miseczki, która przejmie pokarm. Dzięki temu język niemowlaka nabiera nowej kompetencji. Przygotowuje się do artykulacji głosek z udziałem języka, który w konsekwencji przyjmowania pokarmu dotyka zębów i podniebienia twardego.